Spis treści
W ostatnim artykule wspomnieliśmy jak bardzo istotna w procesie nauki jest motywacja, której odnalezienie może okazać się nie lada wyzwaniem, jednak… powiadają, że „najtrudniejszy pierwszy krok”. Aby Twoje pierwsze kroki z językiem norweskim były niczym innym, a samą przyjemnością, zapraszamy do zapoznania się z podstawowymi informacjami, które warto znać na samym początku przygody z językiem norweskim.
Przede wszystkim, warto wiedzieć, że w Norwegii istnieją dwa warianty języka norweskiego: bokmål oraz nynorsk. Wariantem, używanym najczęściej przez obcokrajowców uczących się tego języka, a także przez około 80-90% Norwegów jest bokmål, natomiast nynorsk używany jest głównie w okolicach Rogaland, Hordaland, Sogn og Fjordane, Møre og Romsdal, Nord-Gudbrandsdal oraz w częściach Telemark, Valdres i Hallingdal.
Oprócz wymienionych dwóch głównych wariantów, istnieje również około 400 dialektów – czyli mniej więcej tyle, ile norweskich „komun” (norweskie „en kommune” odpowiada polskiej gminie – przyp. autora). Nie powinien Cię więc dziwić (lub tym bardziej przerażać!) fakt, że to samo słowo jest wymawiane przez Norwegów na kilka różnych sposobów lub „rs” nie zawsze brzmi jak polskobrzmiące „sz”. Choć nie dokonano jeszcze kategoryzacji wszystkich dialektów, głównie ze względu na dynamiczny rozwój języka norweskiego, można wymienić cztery ich główne grupy, tj. nordnorsk, trøndersk, vestlandsk i østlandsk.
Rzeczą, która na samym początku wydaje się być najbardziej problematyczna jest fonetyka norweska. Warto wspomnieć, że alfabet norweski składa się z 29 liter, a tym, co niemal spędza większości sen z powiek jest głównie norweska jego część, czyli litery æ, ø, å oraz poszczególne zbitki literowe.

Jak możesz sobie poradzić z tym problemem? Najlepszym sposobem będzie jak największe osłuchanie się językiem – częste słuchanie norweskiego radia czy oglądanie norweskich programów z napisami. Polecamy również artykuł na stronie https://slownik-norweski.pl/home/artykul/1587/fonetyka, gdzie możesz wysłuchać nagrań konkretnych liter lub ich połączeń i bliżej zapoznać się z poprawną wymową. Właściwe czytanie norweskich głosek jest rzeczą, na której na początku powinieneś skupić się najbardziej aby mieć pewność, że Twój rozmówca dobrze Cię zrozumie. Nie chcesz przecież, aby pytanie „co robisz?” („hva gjør du?”) zrozumiał jako „co robi toaleta?” („hva gjør do?”) 😉
Przejdźmy do sedna – czyli do Twoich pierwszych zdań w języku norweskim. Dodam, że osoby znające już język angielski lub język niemiecki, mają zadanie nieco ułatwione z uwagi na fakt, że razem z językiem norweskim należą do jednej rodziny językowej – rodziny języków germańskich. To oznacza, że ich gramatyka czy niektóre słowa są bardzo często do siebie podobne.
JAK SIĘ WITAMY?
-
Hei Cześć
-
Heisann Cześć
-
Hei alle sammen Cześć wszystkim
-
Velkommen Witam
-
God morgen Dzień dobry (przed południem, do około godziny 12)
-
God dag Dzień dobry (po południu, po godzinie 12)
-
God kveld Dobry wieczór
Choć jak widać, sposobów jest kilka, wchodząc do jakiegokolwiek miejsca – czy to urząd podatkowy, czy osiedlowy sklep spożywczy… w większości przypadków powiemy raczej proste i krótkie „hei”. 🙂
JAK SIĘ ŻEGNAMY?
-
Ha det Cześć/Do widzenia/trzymaj się
-
Ha det bra Cześć/Do widzenia/trzymaj się
-
Ha det godt Cześć/Do widzenia/trzymaj się
-
Vi ses/sees Do zobaczenia!
-
Vi snakkes Do usłyszenia/porozmawiania!
Pozostało Ci kurtuazyjnie zapytać o to, co u Twojego rozmówcy słychać. Możesz to zrobić na dwa, a właściwie trzy sposoby:
-
Hvordan går det? – Jak leci?
-
Det går… ikke så værst/bra/ganske bra/fint. – Jest nie najgorzej/w porządku/bardzo dobrze/wspaniale.
-
Hvordan har du det? – Jak się masz?
-
Jeg har det… ikke så værst/bra/ganske bra/fint. – Mam się nie najgorzej/w porządku/bardzo dobrze/wspaniale.
I trzeci, bardziej potoczny sposób:
-
Hva skjer/skjera? – Co się dzieję/co nowego?
-
Lite som skjer. – Mało się dzieje.
Gdy wiesz już jak zagaić swojego rozmówcę, warto byłoby nauczyć się kilku dodatkowych zdań, dzięki którym będziesz mógł opowiedzieć nieco o sobie. Zacznijmy od poznania norweskich zaimków osobowych:
jeg – ja
du – ty
han – on
hun – ona
vi – my
dere – wy
de – oni, one
den – ten, ta (o przedmiocie, dotyczy rodzaju męskiego i żeńskiego)
det – to (o przedmiocie, dotyczy rodzaju nijakiego)
Dwa ostatnie zaimki, będące zaimkami w trzeciej osobie liczby pojedynczej, określają przedmioty. Rzeczowniki w języku norweskim mają zawsze swój rodzajnik – żeński, męski lub nijaki (kolejno: ei, en lub et) a więc zaimek den odpowiadać będzie rzeczownikom rodzaju męskiego i żeńskiego a zaimek det rzeczownikom rodzaju nijakiego.
Potrafisz już nazwać po norwesku podmiot, zostało Ci zatem poznanie orzeczenia. Jeśli chodzi o czasowniki norweskie – sytuacja jest mało skomplikowana (a już z pewnością w porównaniu do języka polskiego 🙂 ) ponieważ czasowniki w języku norweskim nie odmieniają się przez
osoby.
Przed każdym czasownikiem w języku norweskim stoi znak bezokolicznika „å” – np. å snakke (mówić). Aby z bezokolicznika stworzyć formę osobową musisz jedynie usunąć znak bezokolicznika „å” oraz na koniec czasownika dodać końcówkę „r”.
å snakke => snakker
czyli:
Jeg snakker norsk. – Ja mówię po norwesku.
Du snakker norsk. – Ty mówisz po norwesku
Han/hun snakker norsk. – On/ona mówi po norwesku.
Vi snakker norsk. – My mówimy po norwesku.
Dere snakker norsk. – Wy mówicie po norwesku.
De snakker norsk. – Oni mówią po norwesku.
Pojawiają się również wyjątki od reguły, czyli czasowniki odmieniające się nieregularnie. Poniżej przedstawiamy przykład odmiany czasownika „å være”, czyli „być”.
Jeg er – Ja jestem
Du er – Ty jesteś
Han/hun er – On/ona jest
Vi er – My jesteśmy
Dere er – Wy jesteście
De er – Oni są
Jak widzisz, ten czasownik w formie bezokolicznika różni się znacznie od formy osobowej, nie jak w przypadku czasownika „mówić”.
TWORZENIE ZDAŃ TWIERDZĄCYCH:
Przy budowaniu zdań twierdzących musimy pamiętać o trzech zasadach:
1. Zdanie musi zawierać podmiot oraz orzeczenie.
2. Czasownik zawsze jest na drugim miejscu.
3. (Zasada powyżej) Czas teraźniejszy tworzymy przez usunięcie znaku bezokolicznika oraz dodanie do bezokolicznika końcówki „-r”.
Przykłady:
Jeg heter Anna. – Nazywam się Anna. (å hete – nazywać się)
Jeg kommer fra Polen. – Pochodzę z Polski. (å komme – pochodzić)
Jeg snakker norsk. – Mówię po norwesku. (å snakke – mówić)
Jeg bor i Oslo. – Mieszkam w Oslo. (å bo – mieszkać)
TWORZENIE ZDAŃ PYTAJĄCYCH:
Pytanie możemy rozpocząć od pytajnika (hva, hvor, hvem, hvordan, hvilke/hvilken/hvilket, hvorfor itd.) lub czasownika. W języku norweskim nie istnieje pytajnik czy, dlatego pytanie zadajemy również przez inwersję, czyli rozpoczynając od czasownika.
Przykłady:
Hva heter du? – Jak się nazywasz?
Hvor kommer du fra? – Skąd pochodzisz?
Hvilke språk snakker du? – W jakich językach mówisz?
Hvor bor du? – Gdzie mieszkasz?
Heter du Kasia? – Czy Ty nazywasz się Kasia?
Bor du i Kraków? – Czy Ty mieszkasz w Krakowie?
Warto wspomnieć, że nie zawsze podstawowe znaczenie konkretnego pytajnika będzie znaczyło to samo w pytaniu. Przykładem może być pytanie „hva heter du?” które oznacza „jak się nazywasz?”, podczas gdy pytajnik „hva” oznacza właściwie „co”. Niżej wyróżniamy kilka podstawowych pytajników:
Hva? – Co?
Hvor? – Gdzie?
Hvem? – Kto?
Hvordan? – Jak?
Hvorfor? – Dlaczego?
Hvilke/hvilken/hvilket? – Jakie/Jaki(rodzaj męski i żeński)/jaki(rodzaj nijaki)?
TWORZENIE ZDAŃ PRZECZĄCYCH:
Przeczenie tworzymy poprzez dodanie „ikke” zaraz za orzeczeniem, czyli czasownikiem. „Ikke” jest przeczeniem, które nie występuje samodzielnie – zawsze znajduje się w zdaniu.
Przykłady:
Jeg heter ikke Kasia. – Nie nazywam się Kasia.
Jeg bor ikke i Oslo. – Nie mieszkam w Oslo.
Jeg kommer ikke fra Polen. – Nie pochodzę z Polski.
Jeg bor ikke i Kraków. – Nie mieszkam w Krakowie.
Jeśli wytrwałeś do końca i przeszedłeś z nami przez pierwszą lekcję, możesz być już pewny, że jesteś gotowy na krótką pogawędkę w formie „small talk” z rodowitym Norwegiem ;-).
Pierwsze koty za płoty!
Dołącz do Klubu Trolla i otrzymuj bezpłatne materiały do nauki norweskiego!
© Copyright 2016-2025 – Trolltunga | Kursy norweskiego Gdańsk | Norweski Online
Wspierane przez Ferrumweb.pl oraz Behold.pl