Leddsetninger – norweskie zdania złożone podrzędnie

Leddsetninger. Gramatyka – na dźwięk tego słowa wielu początkującym adeptom języków obcych jeży się włos na karku. Miłośnicy norweskiego mogą jednak odetchnąć z ulgą. Choćby w porównaniu z angielskim czy niemieckim, które należą przecież do tej samej grupy językowej, gramatyka norweska jest prosta jak drut – jeśli kiedykolwiek w to zwątpicie, przypomnijcie sobie między innymi to, że czasownik w języku trolli W OGÓLE nie podlega odmianie przez osoby. A skoro tą kwestią nie musimy zaprzątać sobie głowy, pozostaje nam znacznie więcej czasu i sił na przykład na opanowanie umiejętności budowania zdań złożonych. Z doświadczenia wiemy, że jedną z najczęściej nurtujących naszych uczniów kwestii jest konstrukcja zdania złożonego podrzędnie. W dzisiejszym wpisie pomożemy Wam się z nią zaprzyjaźnić 🙂

Leddsetninger

Czym w ogóle jest zdanie podrzędne? Część z nas wyniosła tę wiedzę z lekcji języka polskiego w szkole, dla pewności jednak podpowiadamy: jest to takie zdanie, które jest zależne od zdania głównego, nie mogłoby funkcjonować samodzielnie. Mówiąc prościej, w zdaniu złożonym podrzędnie nie można postawić w samym środku kropki, np.:

Jeg vet at hun kommer.

Jeg vet. At hun kommer. [niepoprawnie]

Wiem, że ona przyjdzie.

Wiem. Że ona przyjdzie. [niepoprawnie]

„Wiem” będzie w tym wypadku zdaniem głównym. Jak łatwo zauważyć, zdanie podrzędne zostaje zasygnalizowane przez różnego rodzaju spójniki, takie jak at – że, om – czy, fordi – ponieważ, hvis – jeśli, når – kiedy, selv om – mimo że, som – który, itp. Uwaga! Spójnik i okolicznik (np. czasu – i dag, miejsca – hjemme) nie jest tym samym! Dlatego bezpośrednio po spójnikach nie ma potrzeby stosowania inwersji (umieszczenia orzeczenia – czasownika przed podmiotem – wykonawcą czynności):

(…) hvis du snakker norsk.

(…) hvis snakker du norsk. [niepoprawnie]

(…) jeśli mówisz po norwesku.

Dlaczego wobec tego budowa zdania podrzędnego może okazać się pułapką? Rzeczywiście może ono spowodować inwersję, ale… w zdaniu głównym, jeżeli to właśnie zdanie podrzędne wyląduje na pierwszym miejscu:

Hvis du snakker norsk, kan du jobbe i Norge.

Jeśli mówisz po norwesku, możesz pracować w Norwegii.

Selv om jeg er trøtt, går jeg på trening.

Mimo że jestem zmęczona, idę na trening.

Da jeg var liten, lekte jeg ute hele tiden.

Gdy byłam mała, cały czas bawiłam się na dworze.

Zobacz także: 

A co jeżeli w zdaniu podrzędnym pojawi się przeczenie – ikke, albo inne okoliczniki zdaniowe (ofte – często, aldri – nigdy, alltid – zawsze, sjelden – rzadko, jo – przecież)? W takim wypadku „wskoczą” one zawsze przed czasownik:

Jeg har en hund som ikke liker vann.

Mam psa, który nie lubi wody.

Vi går ut hvis det ikke regner.

Wyjdziemy, jeśli nie będzie padało.

Hun spør om det ofte regner her.

Ona pyta, czy często tutaj pada.

Konstrukcją zdania podrzędnie złożonego sterują więc tak naprawdę dwie proste zasady. Co więcej, gwarantujemy, że w norweskiej składni nie napotkacie niczego trudniejszego. Nic tylko uczyć się języków skandynawskich! 🙂

---

Jeśli Twoja motywacja do nauki norweskiego potrzebuje dodatkowego wsparcia, zapraszamy na język norweski online – indywidualne kursy prowadzone przez jednego z naszych czterdziestu wspaniałych lektorów. 🙂