10 funkcji czasownika å få

Czy zastanawiałeś_aś się kiedyś, dlaczego Norweg, który ma problemy ze snem, mówi Jeg får ikke sove? Co oznaczają konstrukcje typu han fikk sendt brevet, skoro å få według słownika to „dostać”? W dzisiejszym poście znajdziesz odpowiedź na te pytania – poznaj 10 funkcji czasownika å få w języku norweskim.

Å få jako „dostać”

1) Podstawowe znaczenie tego norweskiego czasownika to oczywiście „dostać”, „otrzymać”. Już podczas pierwszych lekcji spotykamy się ze zdaniami takimi jak:

Hun fikk en fantastisk bursdagsgave. – Dostała fantastyczny prezent urodzinowy.

Har du fått feber? Du ser ikke bra ut. – Dostałeś gorączki? Nie wyglądasz za dobrze.

Få + bezokolicznik

Pozostałe z 10 funkcji czasownika å få mogą jednak nieść zupełnie inne znaczenie:

2) zastępować czasownik modalny kan, gdy mówimy o pozwoleniu, prawie do zrobienia czegoś:

Får jeg snakke med Anne? – Czy mogę rozmawiać z Anne?

3) zastępować kan, gdy mowa o możliwości, okazji:

Vi får snakke om det senere, det haster ikke. – Możemy o tym porozmawiać później, nie śpieszy się.

4) zastępować skal, kiedy mówimy o zasadach, powinnościach, nakazach:

Du får gjøre det straks! – Masz to zrobić natychmiast!

5) w połączeniu ze słowem vel wyrażać deklarację zrobienia czegoś bez entuzjazmu, dlatego, że zmuszają nas do tego okoliczności:

Jeg får vel skrive rapporten ferdig hvis ingen andre kan gjøre det. – Niech będzie, dokończę raport, jeśli nikt inny nie może tego zrobić.

6) w połączeniu z czasownikiem kan – masło maślane, używane jako przyzwolenie w momencie mówienia:

Du kan få si det høyt. – Możesz to powiedzieć głośno. (tu i teraz)

7) w konstrukcji å få noen til å gjøre noe – w znaczeniu zmusić kogoś do czegoś/sprawić, by…:

Han fikk sønnen til å rydde rommet sitt. – Przekonał/zmusił syna do posprzątania pokoju.

8) wraz z okolicznikami nok, sikkert, neppe wyraża przypuszczenia co do przyszłości:

Du får sikkert bestå eksamen. – Na pewno zdasz egzamin.

Dwie ostatnie z 10 funkcji czasownika å få + perfektum partisipp

Konstrukcji typu få + bezokolicznik jest wiele, ale nie są one jedyne. Czasownik ten może również łączyć się z imiesłowem (perfektum partisipp – znanym jako „trzecia forma z tabelki”, ta sama, której używamy do tworzenia czasu perfektum). Taka zbitka może oznaczać dwie rzeczy:

9) zrealizowanie jakiejś czynności przy pomocy innych, dzięki zewnętrznemu wsparciu, interwencji, itp.:

Han fikk innvilget søknaden sin. – Pozytywnie rozpatrzono jego wniosek. (nie mógłby wykonać tego samodzielnie)

10) to, że udało nam się (bądź nie) doprowadzić coś do końca – również samodzielnie:

Jeg fikk ikke sendt pakken, jeg hadde ikke tid til det. – Nie udało mi się wysłać paczki, nie miałam na to czasu.

NB! Te dwie ostatnie z 10 funkcji czasownika å få mogą wydać się na pierwszy rzut oka dziwne, gdy występują w czasie perfektum (trzecia forma czasownika razy dwa, obok siebie), ale jest to najzupełniej naturalne:

Har du fått kjøpt blomster? – Czy udało ci się kupić kwiaty?

W ramach podsumowania warto też zajrzeć do przykładów w słowniku norwesko-norweskim, np. na stronie ordbøkene.no.

10 funkcji czasownika å få masz już w małym palcu, ale wciąż czujesz, że Twój norweski może pójść o krok dalej? Zapraszamy na język norweski online – indywidualne kursy prowadzone przez jednego z naszych czterdziestu wspaniałych lektorów. 🙂