Hurra for kvinner! Najbardziej wpływowe Norweżki subiektywnie

Dzień kobiet co prawda już za nami, ale to i tak doskonały moment, by oddać dzisiaj głos Norweżkom. Początkowo nazwisk najbardziej wpływowych mieszkanek tego północnego kraju miało być 8, tak aby zgodziło nam się to z datą, wybór był jednak na tyle trudny, że zakończyło się na 10, a to i tak o wiele, wiele za mało… Część z tych postaci z pewnością już znacie, w jednym przypadku niewątpliwie kojarzycie twarz, choć może niekoniecznie tożsamość, jeszcze inne pozostawiły po sobie nie tyle międzynarodową sławę, ile konkretne ślady działalności, które czynią nasze życie łatwiejszym aż do teraz – tak czy inaczej warto poznać bliżej i czerpać inspirację od nich wszystkich. W końcu chcieć to móc – i takiego nastawienia sobie i Wam życzymy. 🙂 Najbardziej wpływowe Norweżki subiektywnie.

Najbardziej wpływowe Norweżki

Camilla Collett (1813-1895)

Uznawana powszechnie za pionierkę norweskiego feminizmu. W swej twórczości literackiej, publikowanej anonimowo aż do 60. urodzin, stanowczo krytykowała struktury patriarchalnego społeczeństwa – decyzja jej ojca i brata, znanych w całym kraju Wergelandów, położyła się zresztą długim cieniem na jej życiu osobistym, gdy przez wzgląd na antypatie do literackiego i światopoglądowego konkurenta męscy członkowie rodziny nie pozwolili jej związać się z Joachimem Welhavenem, wybitnym poetą romantycznym. Walczyła o równouprawnienie kobiet na długo przed tym, gdy w kraju pojawiły się pierwsze zorganizowane ruchy tego typu, torując drogę kolejnym pokoleniom walczącym o rzeczy tak dziś oczywiste jak prawo kobiet do głosowania w wyborach.

Fredrikke Qvam (1843-1938)

Najbardziej aktywna norweska liderka organizacji kobiecych wszech czasów, założycielka pięciu z nich. Gorąca zwolenniczka otrzymania przez kobiety prawa głosu w referendum dotyczącym norweskiej niepodległości w 1905 roku. Jej wniosek nie został niestety uwzględniony, ale zdołano zebrać pod nim niemal 300 000 podpisów, w kraju, który liczył wówczas tylko nieco ponad 2 mln mieszkańców. Pionierka działalności humanitarnej na rzecz higieny i zdrowia kobiet.

Katti Anker Møller (1868-1945)

Aktywistka walcząca o prawa kobiet niezamężnych i dzieci poczętych poza związkiem małżeńskim. Wraz ze swoim szwagrem, politykiem Venstre Johanem Castbergiem, opracowała sześć ustaw gwarantującym tym grupom prawa i pociągających ojców do odpowiedzialności finansowej. Jako pierwsza publicznie wyraziła opinię, że wychowanie dzieci to praca niemniej istotna od działalności zawodowej i jako taka powinna być wynagradzana – o jej inicjatywie politycy przypomnieli sobie wiele lat później i postanowili zrealizować ją w postaci barnetrygd, comiesięcznego zasiłku na dziecko. Uważała, że surowa moralność nie spełni swojej roli w warunkach skrajnej biedy, dlatego też stanowczo opowiadała się za dekryminalizacją aborcji.

Kristine Bonnevie (1872-1948)

Pierwsza w Norwegii kobieta, której przyznano tytuł profesora. Światowej sławy ekspert w dziedzinie zoologii i cytologii. Pionierka prac naukowych w zakresie dziedziczenia, jedna z pierwszych na świecie badaczy chromosomów, założycielka Instytutu Genetyki uniwersytetu w Oslo. Jej talent nie był jednak ograniczony czterema ścianami laboratorium – Bonnevie była też wspaniałą nauczycielką, jej wykłady przyciągały tabuny studentów, a później także radiowych słuchaczy. Ponadto badaczka angażowała się w działalność polityczną – zasiadała w stołecznej radzie miasta oraz pełniła funkcję zastępczyni posła w Stortingu.

Sigrid Undset (1882-1949)

Jedyna jak dotąd Norweżka, która otrzymała Nagrodę Nobla. Undset zdobyła to wyróżnienie w 1928 roku w dziedzinie literatury – być może niektórzy z Was czytali bądź chociaż słyszeli o epokowej trylogii Krystyna, córka Lavransa, z rozmachem przedstawiającej życie w Norwegii u progu XIV wieku. Cykl powieściowy został także przeniesiony na ekran przez Liv Ullmann, o której będzie jeszcze dzisiaj mowa. Już jako autorka o ugruntowanej pozycji Undset bardzo stanowczo piętnowała publicznie rasizm i nazizm. Po zajęciu Norwegii przez Niemcy była więc zmuszona uciekać – trasa wiodła przez Szwecję, Związek Radziecki i Japonię aż do USA. W 1945 powróciła do ojczyzny tak prędko, jak tylko było to możliwe, i aż do śmierci mieszkała w okolicach Lillehammer.

Kirsten Flagstad (1895-1962)

Pamiętacie twarz zdobiącą norweski banknot stukoronowy? Należy ona właśnie do Flagstad, jednej z największych śpiewaczek operowych wszech czasów. Niektórzy uznają ją za najwybitniejszą interpretatorkę dzieł Wagnera. Poza Norwegią występowała w Szwecji, Francji, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii i USA, w tym na najbardziej prestiżowych scenach świata w Metropolitan Opera i Royal Opera House. Pod koniec życia pełniła funkcję dyrektora opery w Oslo. Warto odwiedzić muzeum sopranistki, które znajduje się w jej rodzinnym Hamar.

Źródło: nb.no

Liv Ullmann (1938- )

Prawdopodobnie najbardziej znana na świecie norweska aktorka, ponadto autorka scenariuszy i reżyser. U progu kariery występowała głównie w teatrze, już dwa lata po debiucie w roli Ofelii czy głównych postaci ibsenowskich. W trakcie pracy w Teatrze Królewskim w Oslo poznała legendarnego szwedzkiego reżysera Ingmara Bergmana, z którym nakręciła później 13 filmów. Wielokrotnie pojawiała się też na scenach Broadwayu. Dwukrotnie nominowana do Oscara, zdobywczyni Złotego Globu. Aktywnie działa w organizacji UNICEF, zwłaszcza na rzecz uchodźczyń.

Gro Harlem Brundtland (1939- )

Pierwsza kobieta na stanowisku premiera Norwegii, która zresztą pełniła tę funkcję trzykrotnie. Dziś ciężko to sobie wyobrazić, ale jej drugi rząd z 1986 roku, w którym osiem z osiemnastu stanowisk ministra zajmowały kobiety, okazał się sensacją na skalę światową. Z wykształcenia doktor medycyny, w latach 1998-2003 szefowała Światowej Organizacji Zdrowia. Przede wszystkim jednak znana jest z prac powołanej przez nią komisji do spraw środowiska naturalnego przy ONZ – to właśnie ona ukuła termin zrównoważonego rozwoju, którym posługujemy się dziś wszyscy. Komisja przyczyniła się też do zwołania Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro, drugiej takiej konferencji w historii.

Źródło: fhi.no

Grete Waitz (1953-2011)

Biegaczka, która pokazała światu, że nie tylko mężczyźni mogą odnosić w tym sporcie sukcesy. Dziewięciokrotna zwyciężczyni maratonu nowojorskiego, dwukrotna londyńskiego, wicemistrzyni olimpijska w 1984, mistrzyni świata w maratonie z 1983, pięciokrotna mistrzyni świata w biegu terenowym… A to tylko niektóre, najbardziej spektakularne z jej osiągnięć. Byłoby więc co najmniej dziwne, gdyby jej pomnik nie zdobił stadionu Bislett w Oslo, gdzie stawiała swoje pierwsze kroki w sporcie. Przez całą swoją karierę angażowała się w promowanie ruchu i zdrowego stylu życia. Założycielka fundacji do walki z rakiem, który niestety wyprzedził ją w wyścigu w 2011 roku.

Źródło: snl.no

Anne Enger (1949- )

Liderka Senterpartiet w latach 1991-99. Dość kontrowersyjna działaczka polityczna, z której poglądami można się zgadzać bądź nie – tak czy inaczej to właśnie ją Norwegowie nazywają dzisiaj «Nei-dronningen», odwołując się do prowadzonej przez nią gigantycznej kampanii na rzecz nieprzystępowania do Unii Europejskiej z 1994 roku, wygranej, i to w czasach, gdy nie pomagały w tym jeszcze technologie mediów społecznościowych… Decyzja Norwegów podjęta poprzez referendum kształtuje norweską politykę zagraniczną do dziś. Enger była także ministrem kultury w latach 1997-1999 i to właśnie ona podjęła decyzję o budowie nowej opery w Oslo, architektonicznym symbolu norweskiej stolicy.

Przeczytaj także: 

Gratulerer med kvinnedagen! Dzień Kobiet po norwesku

#kvinne #kvinner #dzieńkobiet #dzienkobiet #kvinnedagen #camillacollett #fredrikkeqvam #kattankermøller #kristinebonnevie #sigridundset #kirstenflagstad #livullmann #groharlembrundtland #gretewaitz #anneenger #norskkvinne #norweskiekobiety #kobietyznorwegii