I dag er vi… Inwersja w norweskim

Pamiętaj o inwersji! Tak mogłoby brzmieć pierwsze przykazanie każdego początkującego (i nie tylko) norwegofila. Na potyczkach z nią związanych ucierpiał już chyba niejeden zeszyt czy ołówek! Inwersja w norweskim – co tak właściwie kryje się pod tym pojęciem?

Inwersja, nazywana też szykiem przestawnym, oznacza taką konstrukcję zdania, w której orzeczenie (czyli czasownik, wykonywana czynność) będzie mieć pierwszeństwo przed podmiotem (wykonawcą czynności). Chodzi więc o kolejność odwrotną do tej, którą stosujemy w najprostszych zdaniach rozpoczynanych np. od jeg, hun, vi, itd. Porównaj: 

Vi har et møte i dag. 

I dag har vi et møte. 

Mamy dzisiaj spotkanie. 

Na powyższym przykładzie widać już, w jakiej sytuacji zastosowanie inwersji okaże się konieczne. Jeśli rozpoczynasz zdanie od jakiejkolwiek innej części niż podmiot, pamiętaj, by czasownik znalazł się na drugim miejscu w zdaniu, a wykonawca czynności dopiero za nim. 

Najczęściej zmianę szyku tego typu będzie powodowało umieszczenie na początku okolicznika czasu lub miejsca. I dag (dzisiaj), i juli (w lipcu), for to måneder siden (dwa miesiące temu), snart (wkrótce), i Polen (w Polsce), på fjellet (w górach) – to tylko niektóre z wielu możliwości: 

På fjellet er det alltid best. 

W górach jest zawsze najlepiej. 

Po drugie, inwersja w norweskim służy do konstruowania pytań, zarówno ze słówkiem pytającym, jak i bez. Tak naprawdę uczymy się jej używać już na samym początku nauki tego języka: 

Er du sulten? 

Czy jesteś głodna? 

Hvor bor dere? 

Gdzie mieszkacie? 

Możemy również odwrócić pytanie – kiedy inwersji na pewno NIE należy stosować? Przede wszystkim, tuż po spójniku, np. 

… fordi jeg vil, NIE fordi vil jeg 

… ponieważ chcę 

… men jeg kan, NIE men kan jeg 

… ale mogę 

Uwaga! Niektóre słowa, przede wszystkim takie jak derfor (dlatego) i likevel (mimo wszystko, jednak), do złudzenia przypominają spójniki. W rzeczywistości jednak nimi nie są i w ich wypadku inwersja będzie konieczna: 

Jeg fikk en ny jobb. Derfor skal jeg flytte. 

Dostałem nową pracę. Dlatego się przeprowadzam. 

---

Inwersję masz już w małym palcu, ale nurtują Cię inne pytania związane z gramatyką? Skorzystaj z pomocy jednego z naszych czterdziestu wspaniałych lektorów! 🙂 Zapraszamy na język norweski online również w wakacje!