Leksjon 4 Slang

Potrafimy poświęcić kilka dobrych lat na naukę języka, kształcić się nawet u najlepszych, a kiedy postanawiamy się wybrać do kraju, którego języka się uczymy, często mamy ochotę powiedzieć tylko: hæ? Aby nauczyć się dobrze języka musimy zwykle konsekwentnie i systematycznie uczyć się gramatyki, leksyki czy fonetyki. Nie daje nam to jednak gwarancji, że zawsze zrozumiemy naszego rozmówcę. Pomijając aspekt ogromnej ilości zróżnicowanych dialektów w przypadku języka norweskiego, istnieje spora ilość wyrażeń, z którymi możemy się zapoznać jedynie przez kontakt z językiem codziennym. Na szczęście, w dobie Internetu, aby poznać takie wyrażenia nie musimy wyruszać w podróż na Północ – możemy skorzystać z ogromnej ilości źródeł dostępnych w sieci lub… zapoznać się z naszym mini-słowniczkiem, który dla Was przygotowaliśmy. 🙂

Zacznijmy od zestawienia, które od bardzo długiego czasu krąży w Internecie, a doskonale oddaje naturę Norwegów – im prościej, tym lepiej! 🙂

źródło: ifunny.co

Poniżej przedstawiamy zestawienie tłumaczenia w języku polskim i odpowiednika w języku norweskim:

• Przepraszam, nie do końca zrozumiałem, co powiedziałeś. Czy mógłbyś powtórzyć? –> Hæ?

• Przepraszam, że tak na Ciebie wpadłem. Jestem straszną niezdarą. –> Oi!

• Ach, to Ty! Jak miło Cię widzieć! –> Nei, men!

• A co słychać u Ciebie i u Twojej rodziny? –> Ellers?

• Przepraszam, czy mogę przeszkodzić na sekundkę? –> Du?

W języku potocznym nie bardzo opłaca się powiedzieć kan du gjenta? (czy możesz powtórzyć?) lub hva sa du? (co powiedziałeś?). Z resztą… po co tracić cenny czas i energię? Wystarczy powiedzieć krótkie hæ? Kiedy niechcący szturchniemy kogoś przechodząc przez tramwaj, nie trzeba łamać sobie języka skomplikowanym unnskyld (przepraszam) – oi! wyrazi wszelką skruchę, a kiedy jesteśmy zaskoczeni jakąś sytuacją (na przykład kiedy zobaczymy kogoś przez przypadek) nie musimy od razu rzucać się w wir słów i powtarzać så hyggelig å treffe deg! (jak miło cię widzieć!) czy pochwalić tę osobę za wygląd długim så vakker du er! (jak ładnie wyglądasz!) Nei, men! wyrazi to wszystko, a nawet więcej.

By podtrzymać rozmowę, możesz darować sobie wszelkie og hvordan går det med deg? (a jak tam u ciebie?) czy forresten, hvordan går det med norskkurset? (poza tym, jak idzie ci kurs norweskiego?). Ellers?, czyli krótkie poza tym? załatwi sprawę.

Chcesz zwrócić się do kogoś z prośbą, zaczepić kogoś? Użyj dwóch magicznych liter układających się w du? (ty?), a uwaga osoby, do której się zwracamy gwarantowana. 🙂

Od siebie możemy na pewno jeszcze dodać słynne uff, da!, którego użyjemy wtedy, kiedy chcemy wyrazić zaniepokojenie jakąś sytuacją – np. podczas opowiadania koledze w pracy o tym, że ostatnio nas okradziono lub krótkie serr? (od seriøst? – serio?), kiedy wyrażamy niedowierzanie, ale musimy pamiętać, że raczej użyje go młodsze pokolenie, choć w Norwegii nie można mieć co do tego pewności, kiedy nawet osoby po czterdziestce używają tam popularnego wśród młodzieży Snapchata (znana aplikacja służąca do wysyłania zdjęć i filmów, najczęściej popularnych selfie).

Nie możemy zapomnieć też o liksom. Liksom, które oznacza „tak jakby” jest bardzo nadużywane w języku codziennym. Wyrażamy nim wszystko to, czego nie jesteśmy w stanie wyrazić innymi słowami mając nadzieję, że rozmówca mimo wszystko nas zrozumie. Wisienką na torcie jest popularne ass lub asså, które mimo ogromnej ilości zapożyczeń z angielskiego w języku norweskim nie oznacza pewnej części ciała, a jest skrótem od altså i oznacza zatem, więc, dlatego, wówczas itd. lub może nam służyć po prostu jako wykrzyknienie czy przerywnik, kiedy potrzebujemy chwili do namysłu.

W ciągu ostatniego roku niesamowitą popularność zdobył norweski serial SKAM, który został wyprodukowany przez kanał P3 stacji NRK. O SKAMie opowiemy jeszcze nieco więcej w przyszłych artykułach. Dziś natomiast chcielibyśmy skupić się na słownictwie, jakie w nim się pojawia. Każdy, kto widział choć jeden odcinek serialu mógł zauważyć, że pełno w nim zangielszczanych wyrażeń, neologizmów czy słów, których raczej nie nauczymy się ze słownika. Zainspirowani opracowanym przez Duńczyków słownikiem pochodzącym z serialu SKAM, przedstawiamy poniżej kilka najważniejszych wyrażeń:

• Kødder du? -> Czy na prawdę tak myślisz? Żartujesz? Jest to wyrażenie, które jest bardzo często używane przez młodsze pokolenie;

• Russ -> osoba, która jest uczniem ostatniej klasy liceum; świętuje zakończenie szkoły od końca kwietnia do 17. maja (Święto Konstytucji Norwegii), po czym rozpoczyna egzaminy końcowe. Jeśli chodzi o russ – temat zasługuje na oddzielny artykuł, który z pewnością się u nas pojawi 🙂

• Vors -> tzw. impreza przed większą imprezą;

• Å være keen på -> wyrażenie pochodzi od angielskiego „to be keen on”, czyli być chętnym do czegoś lub kogoś;

• Hva er greie med…?: wyrażenie oznacza o co chodzi z…? i użyjemy go wtedy, kiedy widzimy coś, co odbiega od normy i nie możemy zrozumieć jakiegoś fenomenu;

• Dust -> tak nazwiemy najczęściej mężczyznę, który jest mało inteligentny i jest to kolokwialne wyrażenie używane na określenie idioty;

• Hva skjer’a? -> wyrażenie jest odpowiednikiem angielskiego what’s up? i oznacza co słychać?;

• God S -> skrót od god stemning czyli dobra atmosfera;

• Teit -> przymiotnik, którego używamy określając coś lub kogoś, kto jest głupi lub irytujący;

• Klein -> przymiotnik używany wtedy, kiedy czujemy się nieswojo lub niewygodnie; często używany przy stanie poalkoholowym 🙂 bądź kiedy bierzemy udział w mało komfortowej rozmowie.

Oprócz wyrażeń pochodzących z popularnego serialu, chcielibyśmy wspomnieć kilka innych, które zanotowaliśmy od znanej norweskiej vlogerki Karin, zajmującej się nauczaniem norweskiego właśnie poprzez publikowane przez nią filmy na serwisie YouTube.

• Det bryr meg midt i ræva – ei ræv to norweskie słowo na przedłużenie kręgosłupa 😉 czyli wyrażenie oznacza ”guzik” mnie to obchodzi; nie interesuje mnie to;

• Hva i alle dager…? lub hva i all verden…? – tłumacząc dosłownie oznacza to co we wszystkie dni…? lub co w całym świecie…? ale próbując przełożyć to na polskie warunki, możemy przetłumaczyć to jako co do diabła…? lub co u licha…?;

• å få ut finger’n – dokładnie oznacza to wyjmij swój palec; po polsku powiemy rusz się, weź się w garść czy pośpiesz się;

• Ta rotta på’n – en rotte to szczur, a wyrażenie oznacza dosłownie: weź na niego szczura; w języku polskim mamy odpowiednik w postaci daj mu popalić albo kolokwialnie skop mu tyłek 🙂

• Helt på trynet – et tryne to potoczne określenie twarzy, a wiec wyrażenie oznacza całkowicie w twarz i o ile dosłowne tłumaczenie nie ma najmniejszego sensu, wyrażenie samo w sobie oznacza coś kompletnie absurdalnego, śmiesznego i niedorzecznego;

• Rett og slett – czyli po prostu;

• Har du sett på makan? lub wersja krótsza har du sett? – wyrażenia użyjemy wtedy, kiedy chcemy zapytać kogoś, czy widział kiedykolwiek coś podobnego;

• Å være tøffel – en tøffel to pantofel i w tym przypadku możemy użyć tłumaczenia dosłownego ponieważ w języku polskim mamy dokładny odpowiednik, tj. być pantoflem 🙂 i użyjemy go w tym samym kontekście co w języku polskim;

• Å tenke koffert – en koffert oznacza walizkę, ale w tym przypadku będzie to wszystko, co zawiera tzw. brudne myśli. Jeśli powiemy komuś du tenker så koffert! będzie to to oznaczać, że ma dwuznaczne myśli, najpewniej o podłożu seksualnym.

• Rett vest – wyrażenia używa się wtedy, kiedy coś kompletnie nie idzie po naszej myśli;

• Tøtt og stadig – czyli: bardzo często;

• Helt bak mål – dosłownie: całkowicie poza celem; wyrażenie oznacza, że coś poszło w złym kierunku, nie trzyma się ustalonych wcześniej zasad i najczęściej zostało wykonane przez osobę, która nie powinna tego wykonywać.

Jak widać, język norweski potrafi być naprawdę zawiły. Często okazuje się, że mimo znajomości wielu słów, możemy mieć problem z interpretacją poszczególnych fraz w których występują. Znajomość poszczególnych wyrażeń pozwoli uniknąć nam faux pais czy po prostu nieporozumień. Powyżej przedstawiliśmy tylko garstkę przykładów, choć naszym zdaniem najczęściej używanych i warto potraktować szczególnie tę pierwszą część z pewną dozą dystansu ponieważ jak łatwo się domyślić, lepiej stosować je w bardziej nieformalnych sytuacjach. Teraz już wiecie hva er greia z tym norweskim – trzeba rett og slett przyswoić pewną dozę wyrażeń i ta rotta på’n! 😉

#slang #norweski #nauka #uffda #trolltunga