Verdens autismedag. Światowy Dzień Świadomości Autyzmu

2 kwietnia to kolejny dzień wart odnotowania w kalendarzu – obchodzimy dziś Światowy Dzień Świadomości Autyzmu (Verdens autismedag). Słyszałeś/słyszałaś przymiotnik „autystyczny” wielokrotnie, ale nadal tak do końca nie wiesz, co to oznacza? Zastanawiasz się, czym jest spektrum autyzmu, a czym neuroróżnorodność? A może wręcz przeciwnie, masz w najbliższym otoczeniu osobę z taką właśnie diagnozą, ze zmianami w podejściu do tego zagadnienia jesteś na bieżąco i wiesz, że autyzm nie zawsze wiąże się z niepełnosprawnością intelektualną? W każdym z tych przypadków może przydać się garść zwrotów związanych z autyzmem po norwesku. Det er ok å være annerledes!

Diagnostyka autyzmu

en autisme – autyzm

autismespekteret – spektrum autyzmu

en diagnose – diagnoza

å stille diagnosen – postawić diagnozę

et symptom – symptom

et kjennetegn – cecha charakterystyczna

sosialt samspill – interakcje społeczne

ekkolali – echolalia

stereotyp atferd – stereotypowe zachowania

tilknytning til rutiner – przywiązanie do rutyny

motstand mot forandringer – niechęć do zmian

sensorisk overfølsomhet – nadwrażliwość sensoryczna

sensorisk integrasjon / sensorisk integrasjonsforstyrrelser – integracja sensoryczna / zaburzenia integracji sensorycznej

overstimulert eller overveldet – przestymulowany (nadmiernie pobudzony) lub przytłoczony

å starte en terapi – rozpocząć terapię

spesifikke lærevansker (lese- och skrivevansker) – zaburzenia zdolności uczenia się (trudności z czytaniem i pisaniem)

motoriske forstyrrelser – zaburzenia ruchowe

taleforstyrrelser – zaburzenia mowy

en intellektuell funksjonsnedsettelse – niepełnosprawność intelektualna

høytfungerende autisme (før: Asperger syndrom) – autyzm wysokofunkcjonujący (wcześniej: zespół Aspergera)

vansker med å forstå andre mennesker og delta i gjensidig sosialt samspill – trudności w rozumieniu innych ludzi i uczestnictwie we wzajemnej interakcji

begrensede og repetitive mønster i atferd, interesser og aktiviteter – ograniczone i powtarzalne wzorce zachowań, zainteresowań i czynności

en dagsplan – plan dnia

Ważne pojęcia związane z komunikacją

kommunikasjonsferdigheter – zdolności komunikacyjne

øyekontakt – kontakt wzrokowy

å peke på – pokazywać palcem

ikke-verbal/nonverbal kommunikasjon – komunikacja niewerbalna

kroppsspråk – mowa ciała

gester – gesty

ansiktsmimikk – mimika twarzy

PECS-metoden – metoda PECS

Przydatne zdania

1. Landsgjennomsnittet i Norge viser at 7 av 1000 barn (0,7 prosent) har autisme. Norweska średnia krajowa wskazuje, że 7 na 1000 dzieci (0,7%) ma autyzm.

2. Autisme blir i økende grad behandlet som en annerledeshet (nevrodiversitet), snarere enn en „utviklingshemming” eller „feil”, gjennom å tilpasse og tilrettelegge miljø, rutiner og omgivelser med sikte på å stimulere styrkene som folk med autismespektrumsdiagnose har. Autyzm w coraz większym stopniu traktowany jest jako inność (neuroróżnorodność), a nie “zaburzenie rozwoju” czy “błąd”. Terapia polega na dostosowaniu środowiska, rutyn oraz otoczenia w celu stymulacji mocnych stron osoby z diagnozą ze spektrum autyzmu.

3. Siden symptomene varierer så sterkt mellom ulike typer autisme, bruker man ofte begrepet autismespekteret som en samlebetegnelse.

Z racji tego, że symptomy poszczególnych typów autyzmu są tak zróżnicowane, używa się często zbiorczego pojęcia spektrum autyzmu.

4. Autisme kan gi både fysiske og psykiske tilleggsvansker. Søvnvansker, magesmerter og andre problemer knyttet til mage og tarm er vanlig.

Autyzm może wiązać się z pobocznymi dolegliwościami fizycznymi i psychicznymi. Powszechne są trudności ze snem, bóle brzucha czy inne problemy żołądkowo-jelitowe.

5. Mennesker med autisme kan også utvikle psykiske lidelser som angst og depresjon.

U osób z autyzmem mogą też rozwinąć się dolegliwości psychiczne takie jak lęk czy depresja.

6. Det kan være grunn til bekymring dersom barnet ditt ikke reagerer når du snakker til det eller sier navnet deres, ikke møter blikket ditt eller gjengjelder smil, ikke tar initiativ til kontakt med andre og ser ut til å leve i sin egen verden.

Powodem do niepokoju może być to, że twoje dziecko nie reaguje, gdy do niego mówisz, czy wypowiadasz jego imię, nie odwzajemnia spojrzenia czy uśmiechu, nie inicjuje kontaktu z innymi i wydaje się żyć we własnym świecie.

Polecamy także film z listą przydatnego słownictwa w trakcie wizyty u lekarza.

Sprawdź ofertę naszych kursów – między innymi specjalistycznego kursu medycznego.

Oferta