Spis treści
Allehelgensdag (norweski odpowiednik Dnia Wszystkich Świętych) to w Norwegii dzień o chrześcijańskich korzeniach, który współcześnie skupia się na pamięci o zmarłych. W przeciwieństwie do Polski, nie jest to dzień wolny od pracy, a jego obchody są zazwyczaj skromne i refleksyjne, oraz mniej huczne od polskich. Obchody święta są ruchome wypadają w pierwszą niedzielę listopada.
Pochodzenie i historia
Geneza Allehelgensdag sięga wczesnych wieków chrześcijaństwa. Święto to, znane pierwotnie jako helgemesse lub aldermesse (łac. Festum Omnium Sanctorum), było dniem dedykowanym wszystkim świętym, których imiona nie są znane. Początkowo obchodzono je 13 maja, jednak w VIII wieku papież Grzegorz III przeniósł je na 1 listopada, aby zbiegło się z rocznicą poświęcenia kaplicy Wszystkich Świętych w Rzymie.
W Norwegii, podobnie jak w innych krajach skandynawskich, dzień ten został włączony do kalendarza liturgicznego. W Danii-Norwegii stracił status święta państwowego w 1771 roku w wyniku reformy zmniejszającej liczbę dni świątecznych. Od tego czasu był często traktowany jako prikkedag – „dziurkowany dzień” lub „półświęto”, w którym służba miała mieć wolne, a pracy było jak najmniej.
Współcześnie Norweski Kościół obchodzi Allehelgensdag w pierwszą niedzielę listopada.
Tradycje i współczesne obchody
Współczesne obchody Allehelgensdag w Norwegii charakteryzują się wyciszeniem i refleksją. Centralnym punktem dnia są wizyty na cmentarzach, gdzie Norwegowie zapalają na grobach żywe świece i kładą wieńce, oddając w ten sposób hołd zmarłym członkom rodzin i przyjaciołom.
Norweskie cmentarze znacząco różnią się od tych znanych w Polsce. Groby są skromne – to najczęściej niskie, poziome tablice pamiątkowe z imieniem, nazwiskiem i datą urodzenia zmarłego, czasem z krótką dedykacją od rodziny. Na wielu cmentarzach obowiązują surowe regulaminy, które zabraniają stawiania wysokich pomników, ograniczają liczbę i rodzaj kwiatów oraz wymagają, by znicze ustawiane były wyłącznie przy samej tablicy. To podejście – choć surowe – jest cenione za swoją estetykę, czystość i poszanowanie dla środowiska, unikając generowania nadmiaru odpadów.
W kościołach odprawiane są specjalne nabożeństwa, podczas których odczytywane są imiona osób z parafii, które zmarły w ciągu minionego roku. Modlitwom i hymnom towarzyszą wówczas refleksje nad pamięcią i nadzieją.
Tematyczne słówka
- en helligdagsmarkering – świętowanie, obchody świąteczne
- en høytid – święto, uroczystość
- en fest – święto
- en minnedag – dzień pamięci
- en kirke – kościół
- en kristen tradisjon – tradycja chrześcijańska
- en kirkegård – cmentarz
- en grav – grób
- en krans – wieniec
- en blomst – kwiat
- en bønn – modlitwa
- et besøk – wizyta
Podsumowanie
Allehelgensdag w Norwegii to dzień, który ewoluował od czci dla wszystkich świętych ku osobistemu i wspólnotowemu wspominaniu zmarłych. Jego skromny, refleksyjny charakter, pozbawiony polskiej wystawności, podkreśla, że o pamięci o bliskich nie decyduje ilość zniczy czy kwiatów, a wewnętrzna refleksja i symboliczny gest zapalenia światła.
