Czasowniki modalne Modalverb

Czasowniki modalne, modalne czasowniki posiłkowe, „te wredne” – wielka piątka (albo i, w zależności od szkoły, szóstka) ma wiele imion. 😉 Inaczej wyglądają, inaczej zachowują się w zdaniu, ale praktycznie nie da się ich nie używać. Jak poradzić sobie z tym krnąbrnym zestawem?

Kan, vil, skal, må, bør oraz ewentualnie tør nie tylko na początkowym etapie nauki mogą wprowadzać trochę zamieszania. Pierwsze cztery nie mają w czasie teraźniejszym typowej końcówki -r, a i z dwóch pozostałych nie da się za pomocą jej usunięcia wyprowadzić bezokolicznika. Wszystkie one rządzą się po prostu własnymi prawami, których – nie ma wyjścia – trzeba po prostu nauczyć się na pamięć. Pełna odmiana czasowników modalnych będzie wyglądać tak:

Jak łatwo zauważyć, forma czasu przeszłego prostego i bezokolicznika dla pięciu czasowników modalnych będzie dokładnie taka sama. Szósty niestety wyłamuje się z tego schematu, jest on jednak używany zdecydowanie najrzadziej. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku czasu perfektum – czasowniki modalne średnio się z nim lubią, może z wyjątkiem vil:

Jeg har alltid villet reise til Argentina.

Zawsze chciałam pojechać do Argentyny.

Z jakiego jeszcze powodu czasowniki modalne mogą sprawiać nam problemy? Przypatrzcie się poniższym przykładom:

Hun kan snakke flytende norsk.

Ona umie mówić płynnie po norwesku.

Hun kunne lese allerede da hun var 4 år.

Umiała czytać już w wieku czterech lat.

Vi skal flytte om en måned.

Przeprowadzamy się za miesiąc.

Du burde gjøre det.

Powinieneś to zrobić.

Zobacz także: 

W każdym z tych przypadków czasownik stojący bezpośrednio po czasowniku modalnym, ten, który tak naprawdę stanowi o znaczeniu, pojawia się ZAWSZE w bezokoliczniku – o czym niestety dosyć często zapominamy. Zwróćcie uwagę, że identycznie wygląda to w języku polskim (w tym wypadku poza konstrukcją ze skal, którą tłumaczymy po prostu jako czas przyszły). Końcówka -r w towarzystwie modalverb nie ma więc racji bytu, ani dodana bezpośrednio do nich, ani do kolejnego czasownika.

Czym jednak w takim razie wytłumaczyć budowę zdań takich jak poniżej?

Han burde gjort det for lenge siden.

Powinien był to zrobić dawno temu.

Jeg skulle sagt det før.

Powinnam była powiedzieć to wcześniej.

Gjort czy sagt to oczywiście nie bezokoliczniki, a forma znana nam doskonale z konstrukcji czasu perfektum. W rzeczywistości jednak bezokolicznik w tych zdaniach istnieje – tyle że w domyśle. Równie dobrze mogłyby one wyglądać następująco:

Han burde ha gjort det for lenge siden.

Jeg skulle ha sagt det før.

Zwłaszcza w mowie, ze względu na ekonomię językową, ha ulega w takich wypadkach redukcji. Trzy czasowniki obok siebie to już tłum. 😉

Czasami także zdarza się, że w zdaniu pozostanie sam czasownik modalny – wyjątkowym złośliwcem w tej materii jest skal, który potrafi wyrzucić zdania czasowniki związane z ruchem i przemieszczaniem się:

Vi skal på kino zamiast Vi skal gå på kino,

Jeg skal til Norge zamiast Jeg skal flytte til Norge, itp.

Poza tym, co powyżej, czasowniki modalne nie powinny Was już niczym zaskoczyć. W razie gdybyście jednak mieli jakieś wątpliwości, jak zawsze polecamy Pytanie do eksperta w środy na naszym fb.

---

Jeśli Twoja motywacja do nauki norweskiego potrzebuje dodatkowego wsparcia, zapraszamy na język norweski online – indywidualne kursy prowadzone przez jednego z naszych czterdziestu wspaniałych lektorów. 🙂

---

#norweski #modalverb #gramatyka #modalne #modale #modalny #czasownik #skal #vil #burde #må #kan #skulle #ville #måtte #kunne