Er nynorsk en dialekt? Norweskie dialekty

Każdy, kto miał styczność z Norwegami pochodzącymi z różnych części kraju, wie doskonale, że język mieszkańców krainy fiordów niejedno ma imię. Liczbę norweskich dialektów bardzo trudno oszacować, mówi się jednak, że jest ich co najmniej tyle, ile gmin, a więc nieco ponad 400. Równie konsternujący może być fakt, że w przeciwieństwie do choćby duńskiego czy szwedzkiego, roli oficjalnego standardu językowego nie pełni żaden z nich. Ciężko wskazać inne państwo, które mogłoby poszczycić się podobnym równouprawnieniem językowym – swoim rodzimym dialektem z dumą posługują się politycy w parlamencie, dziennikarze telewizyjni i inne osoby publiczne. Tylko jak się w tym wszystkim połapać, jeśli jest się obcokrajowcem? Norweskie dialekty.

Norweskie dialekty

Źródło: nordstjerna.com

Ci z Was, którzy zaczęli już swoją przygodę z norweskim, prawdopodobnie wiedzą, że poznają na zajęciach bokmål. Co to jednak właściwie oznacza? Tego wariantu językowego używa około 85% Norwegów… tyle że w piśmie. Bokmål i nynorsk są mianowicie wariantami pisanymi. Specyficzny podział jest efektem różnicy zdań co do tego, jak powinien wyglądać pisany norweski, który w momencie odłączenia się w XIX wieku od Danii praktycznie nie istniał. Dzięki zwolennikom stopniowego „norwegizowania” języka duńskiego w oparciu o wymowę zachodniego Oslo wykształcił się właśnie bokmål. Po drugiej stronie barykady stała nieco mniej może liczna grupa fanów pomysłu stworzenia „prawdziwie” norweskiego języka pisanego, możliwie jak najbardziej przemawiającego do użytkowników innych niż wschodnionorweskie dialektów. Trudnego zadania podjął się Ivar Aasen, a rezultat jego pracy znany jest dzisiaj jako nynorsk, używany przede wszystkim w Vestlandet, zachodnich rejonach Norwegii.

Źródło: snl.no

 Przeczytaj także 

Hva er det for noe? Nieprzetłumaczalne norweskie słowa

Jeśli oglądacie czasem norweską telewizję, zauważyliście na pewno, że część napisów różni się nieco od tego, do czego przywykliście – ikkje zamiast ikke, eg zamiast jeg, kvifor zamiast hvorfor… Zgodnie z norweskim prawem określony procent programów musi bazować na nynorsk, norwescy uczniowie z kolei obowiązkowo uczestniczą w nauce obydwu wariantów (zapewne wyglądałoby to prościej, gdyby udało się doprowadzić do ich połączenia, samnorsk – ten pomysł zarzucono już jednak oficjalnie ponad dekadę temu). My na szczęście nie musimy posługiwać się nynorskiem aktywnie, a zaawansowana znajomość bokmåla pozwala czytać teksty napisane w tym pierwszym bez większych problemów ?

Źródło: adressa.no

W razie trudności komunikacyjnych z Norwegiem, który mówi nieznanym nam dialektem, możemy zawsze poprosić: Kan du snakke bokmål? I choć z lingwistycznego punktu widzenia będzie to błąd, bo nie można przecież mówić językiem pisanym, nie bójcie się tego pytania! To uproszczenie pozwoli Wam porozumiewać się szybko i sprawnie – a rozumienie dialektów przyjdzie z czasem. ?

Warto zresztą trenować swoje ucho już od najwcześniejszych etapów nauki. Podczas oglądania Skam słyszycie u Evy z Bergen tak zwane skarre-r, czyli grasejowanie, z którym możemy też spotkać się w niemieckim czy francuskim. To jasny sygnał, że mamy do czynienia z dialektami z okolic zachodnich i południowych. Wasz rozmówca zjada końcówki wyrazów? Jest duża szansa, że pochodzi z Trøndelag. Podczas audycji radiowej usłyszeliście wypowiedź z melodią, która zamiast z dołu do góry wędruje w odwrotnym kierunku? Na pewno należy do kogoś, kto mieszka daleko na północy. Pod nazwą nordnorsk kryje się zresztą grupa absolutnie najpiękniejszych norweskich dialektów! ? Może właśnie któryś z nich stanie się Waszym ulubionym?

---

Jeśli Twoja motywacja do nauki norweskiego potrzebuje dodatkowego wsparcia, zapraszamy na język norweski online – indywidualne kursy prowadzone przez jednego z naszych czterdziestu wspaniałych lektorów. 🙂