Russefeiring i Norge

Najczęściej noszą czerwone lub niebieskie kombinezony ozdobione odznakami, spożywają niebotyczne ilości alkoholu i bawią się na całego przez 3 tygodnie, począwszy od końca kwietnia. O kim mowa? Oczywiście o norweskich abiturientach, czyli uczniach kończących norweską szkołę średnią! 😉

Korzenie tradycji sięgają XVII w., kiedy to jeszcze w Norwegia nie miała ani jednej szkoły wyższej, a Norwegowie kształcili się na duńskim Uniwersytecie w Kopenhadze. Sama nazwa russ również pochodzi z tego okresu, kiedy to aby dostać się na uniwersytet, należało zdać egzamin zwany examen atrium. W czasie oczekiwania na wyniki, przytwierdzano żakom do czoła róg; kiedy okazywało się, że z egzaminu otrzymywano pozytywne oceny – rogi zdejmowano, co było symbolem mądrości i porzucenia natury „dzikiego zwierzęcia”. 🙂 Po całym procesie można było nazywać się już pełnoprawnym studentem, a słowo russ pochodzi z łacińskiego cornua depositurus co oznacza „odłożyć rogi”.

Norweska tradycja święta russ pochodzi z 1905r., kiedy po raz pierwszy uczniowie ostatnich klas liceum podczas Święta Konstytucji (Grunnlovsdagen) użyli czerwonych czapek w Oslo, które w tamtym okresie nosiło jeszcze nazwę Kristiania. Niebieskie czapki zostały użyte 11 lat później przez uczniów Szkoły Handlowej w Oslo. Początkowo, aż do roku 1940 russefeiring (czyli święto „Russów” :)) obchodzone było wyłącznie przez osoby mające obywatelstwo norweskie i było symbolem elitarności i wysokiego statusu społecznego.

Źródło: Wikipedia

Po okresie wojennym, zwłaszcza w latach 70-tych, kiedy edukacja stała się bardziej dostępna, święto przestało być już świętem przeznaczonym dla klasy wyższej; Russem mógł stać się praktycznie każdy uczeń.

Źródło: skorpionenblog.wordpress.com

Kolory i stroje (farger og drakter) to symbole, które mają największe znaczenie w tej tradycji i to dzięki nim możemy zorientować się o tym, z jakim rodzajem Russa się stykamy. Stroje w kolorze czerwonym przeznaczone są dla uczniów szkół „ogólnych”, którzy uzyskują generell studiekompetanse, czyli dokument potwierdzający ukończenie liceum, będący jednocześnie „wejściówką” na uczelnie wyższe. Blåruss, czyli uczniowie w kombinezach niebieskich to osoby specjalizujące się w ekonomii. Kolor czarny symbolizuje uczniów ze szkół zawodowych. Wcześniej używano też koloru purpurowego, który przeznaczony był dla osób, kończących trzyletnie szkoły ponadgimnazjalne specjalizujące się w projektowaniu. Oprócz tego, obecny był również kolor biały, używany przez uczniów sportowych szkół ponadgimnazjalnych oraz zielony, który zarezerwowany był dla uczniów szkół mających kształcenie związane z przedmiotami przyrodniczymi.

Źródło: fashionpervert.blogg.no

Częścią stroju Russów jest russelue, czyli czapka licealistów, która wiąże się z ceremonią pasowania na Russa. Do czapki przymocowany jest sznurek, na którym zawiązuje się supełki (knuter) lub przyczepia przeróżne przedmioty. Zarówno węzełki jak i przywieszone rzeczy mają swoją symbolikę. Na przykład, za jedną nieprzespaną noc możemy otrzymać jeden supełek, a do sznurka możemy przywiesić termometr jeśli wykąpiemy się w morzu przed końcem kwietnia. Knuteregler, czyli dosłownie „zasady węzełka” dotyczą również wyzwań związanych z seksem i alkoholem – np. wśród zasad znajduje się podpunkt, gdzie można otrzymać nagrodę za uprawianie bezpiecznego stosunku płciowego z dwoma innymi licealistami jednocześnie czy wypicie butelki wina w określonym czasie.

Mówi się, że russedrakt, czyli strój Russa, nie jest ściągany przez cały okres obchodzenia święta po to, aby nie ściągnąć na siebie nieszczęścia podczas pisania egzaminów. Należy dodać, że świętowanie obfituje w bardzo huczne, zakrapiane alkoholem imprezy i zabawy, wśród których znajduje się wiele wyzwań – np. związanych z oblewaniem się piwem bądź robieniem innych rzeczy, które brudzą stroje i pozostawiają specyficzne zapachy. Kiedy któryś z licealistów zostanie przyłapany na tym, że pokazał się w innym stroju niż russedrakt, ucina mu się jedną nogawkę spodni.

Źródło: russ.no

Źródło: vg.no

Oprócz russedrakt, kolejnym atrybutem każdego Russa jest russebil. Co to właściwie jest? Jest to pojazd specjalnie przygotowany pod russefeiring, zakupiony przez poszczególne grupy uczniów liceum. W tej kwestii wyróżniamy autobusy, vany oraz zwykłe samochody. Tak – norwescy uczniowie, a właściwie ich rodzice, kupują na własną rękę bardzo kosztowne pojazdy po to, aby ich pociechy mogły świętować w nich przez trzy tygodnie. 🙂 Pojazdy są mocno spersonalizowane – począwszy od wnętrz, które potrafią być niebywale ekskluzywne, po wygląd zewnętrzny, nawiązujący do nazwy grupy, która jest w posiadaniu pojazdu.

Pojazdy nie zawsze są kupowane – część z nich jest wynajmowana, a jeśli rodzice russów nie mogą sobie pozwolić na taki wydatek, uczniowie szukają sponsorów na własną rękę. Jest to forma reklamy dla sponsora, który umieszcza wówczas swoje logo na autobusie czy na stroju licealistów. Russebuss przemieszcza się z miejsca w miejsce przez prawie cały miesiąc, więc inwestor ma pewność, że jego firma może być zauważona przez większe grono odbiorców, a uczniowie zyskują pojazd na czas trwania święta.

Źródło: adressa.no

Russy mają też swoje identyfikatory, tzw. russekort. Każdy z nich nosi przy sobie swojego rodzaju legitymacje, które zawierają zdjęcie, podstawowe dane osobowe, często adresy do kont na portalach społecznościach. Główną funkcją takiej karty, oprócz identyfikacji, jest to, że są kolekcjonowane przez uczniów szkół podstawowych.

Trzytygodniowe świętowanie nie jest całkowicie wolne od szkoły – zajęcia nadal trwają, ale Russy otrzymują wtedy taryfę ulgową. Nawet jeśli zdarzy się takiej osobie przyjść na zajęcia na tzw. „rauszu”, nauczyciele są wyrozumiali i nie karzą za to swoich podopiecznych. Po zajęciach każdy udaje się na kolejną imprezę, która często trwa do rana – duża część z nich nie wraca na noc do domu i prosto ze swojego autobusu wybiera się na zajęcia. Wnętrze pojazdów używanych podczas russetid zawsze wyposażony jest w porządny system nagłaśniający, więc jeśli któryś z nauczycieli postawi się obowiązującej tradycji – może spodziewać się zemsty w postaci wizyty autobusu z całonocną głośną imprezą w pakiecie. Istnieje również tzw. terrordag, czyli dzień terroru, kiedy Russy robią żarty uczniom klas młodszych.

Święto Russów wieńczy russetog, czyli pochód w dniu 17 maja, kiedy obchodzi się w Norwegii Święto Konstytucji. Odbywa się wtedy parada Russów, którzy zostają oficjalnie pasowani na Russa za pomocą bambusowego kija, otrzymując przy tym nowe imię. Po pasowaniu każdy z nich, już jako pełnoprawny Russ, może udać się do Tryvann, gdzie odbywa się zjazd większości Russów.

Tradycja russefeiring stała się tradycją pełną kontrowersji, co jest łatwe do zrozumienia, choćby po przeczytaniu naszego artykułu. Starsze pokolenia często zażenowane są zachowaniem norweskiej młodzieży, która często nadużywa alkoholu i innych środków. Nierzadko pojawia się kwestia seksu czy niemoralnych wyzwań, które mogą sprawić przykrość czy w gorszym wypadku, wyrządzić krzywdę drugiemu człowiekowi. Wielu mieszkańcom przeszkadzają też wszechobecne pojazdy russów, które nierzadko zakłócają ciszę nocną i uprzykrzają codzienne życie mieszkańcom Norwegii. Z drugiej strony, większość młodych Norwegów bardzo ceni sobie ten czas i uważa, że nie zapomni go do końca swojego życia. Musimy pamiętać, że w myśl starego powiedzenia tak naprawdę „wszystko jest dla ludzi” – oczywiście w odpowiednich ilościach i przy zachowaniu zdrowego rozsądku.

Odpowiednikiem święta russów w naszym kraju jest bal maturalny, który mimo krótkiego czasu trwania, również budzi kontrowersje – powodem często są stroje młodych licealistek, mocny makijaż czy duże sumy włożone w przygotowania. Jak duża kontrowersja pojawiłaby się w Polsce, gdybyśmy chcieli wprowadzić russefeiring do naszego kraju? 🙂

A Ty? Chciałbyś doświadczyć russefeiring? 🙂

#russefeiring #russetog #russetid #terrordag #russekort #russebil #russedrakt #russebuss #russedraktknuteregler #knuter #russelue