fbpx

Umów się na bezpłatną konsultację

Leksjon 11 Kondisjonalis

Spis treści

W ostatnim czasie otrzymujemy sporą porcje pytań dotyczących trybu przypuszczającego – czyli w jaki sposób powiedzieć, że coś „byśmy zrobili”, gdyby… 😉 Tryb przypuszczający zdaje się sprawiać niemałe trudności, dlatego postanowiliśmy podjąć próbę „rozebrania” go na części pierwsze i wyjaśnienia w jaki sposób go tworzymy oraz w jakich konfiguracjach i sytuacjach powinien być używany.

 

Zacznijmy od tego, że generalnie możemy mówić o pięciu podstawowych czasownikach modalnych:

 

  • å skulle (bezokolicznik; oznacza zamierzać coś zrobić) – skal (forma presens) – skulle (forma preteritum) – har skullet (forma presens perfektum)

  • å ville (bezokolicznik; oznacza chcieć) – vil (forma presens) – ville (forma preteritum) – har villet (forma presens perfektum)

  • å kunne (bezokolicznik; oznacza móc, potrafić) – kan (forma presens) – kunne (forma preteritum) – har kunnet (forma presens perfektum)

  • å måtte (bezokolicznik; oznacza musieć) – må (forma presens) – måtte (forma preteritum) – har måttet (forma presens perfektum)

  • å burde (bezokolicznik; oznacza powinienem/powinnam) – bør (forma presens) – burde (forma preteritum) – har burdet (forma presens perfektum)

Do modalnych możemy również czasami zaliczyć czasowniki å tore (tørtorde har tort), który oznacza mieć odwagę, śmieć oraz å få (fårfikkhar fått) czyli otrzymywać; czasowniki te funkcjonują zarówno pod postacią zwykłych, jak i modalnych.

 

Czasownikami modalnymi, które są w trybie przypuszczających używane najczęściej są å skulle oraz å ville. Gdy rozjaśniliśmy sobie już sytuację z modalnymi, czas przejść do dwóch trybów, które wyróżniamy w języku norweskim: kondisjonalis 1 oraz kondisjonalis 2.

 

Kondisjonalis 1:

konstrukcja:

czasownik modalny w czasie przeszłym (skulle/ville/kunne/måtte/burde) + bezokolicznik

Użyjemy go wtedy, kiedy:

  • chcemy pokazać, jak postrzegaliśmy naszą przyszłośćprzeszłości; np. kiedy coś miało się kiedyś wydarzyć, ale w danym czasie nastąpiła jakaś przeszkoda

Na przykład:

Jeg skulle dra til Spania i fjor, men så ble jeg alvorlig syk.

Miałem/am jechać w tamtym roku do Hiszpanii, ale ciężko zachorowałem/am.

  • wyrażamy coś, co jest nierealne w czasie teraźniejszym:

Na przykład:

Var jeg hjemme, kunne jeg gjøre det.

Gdybym był/a w domu, mógłbym/mogłabym to zrobić.

  • wyrażamy coś, co jest nierealne w przyszłości:

Na przykład:

Skulle du gjøre det, får du slappe av.

Gdy to zrobisz, będziesz mógł/mogła odpocząć.

 

Kondisjonalis 2:

konstrukcja:

Czasownik modalny w czasie przeszłym (skulle/ville/kunne/måtte/burde) + ha + perfektum partisipp

Użyjemy go wtedy, kiedy:

  • Chcemy wyrazić niespełnione wydarzenie z przeszłości:

Na przykład:

Han burde ha hjulpet henne med barna.

On powinien był pomóc jej z dziećmi.

  • Chcemy wyrazić nierealne wydarzenie w teraźniejszości (tutaj zastosujemy czas pluskvamperfektum, czyli czas zaprzeszły):

Na przykład:

Hadde han lært mer, ville han bedre resultater.

Gdyby więcej się uczył, otrzymałby lepsze wyniki.

  • Podkreślamy nierealne wydarzenie w teraźniejszości:

Na przykład:

Hadde han lært mer, skulle han ha fått bedre resultater.

Gdyby więcej się uczył, otrzymałby lepsze wyniki. (Mimo, że zdanie oznacza to samo – ma dużo mocniejszy wydźwięk przez zastosowanie struktury kondisjonalis 2 ).

 

Powyższe zdania warunkowe zostały utworzone przy pomocy zmiany szyku (zamiany miejsc orzeczenia z podmiotem); możemy je również tworzyć przy pomocy hvis lub om, które oznaczają gdyby. 🙂

 

Pod lupę możemy teraz wziąć przykładowo jedno ze zdań wymienionych wyżej przy kondisjonalis 1 :

Var jeg hjemme, kunne jeg gjøre det.

Powyższe zdanie przy użyciu hvis: Hvis jeg var hjemme, kunne jeg gjøre det.

Omijamy w ten sposób inwersję, którą zastosowaliśmy przy pierwszym zdaniu, czyli nie zamieniamy orzeczenia z podmiotem.

Powyższe „gdybanie” dotyczy przeszłości. A co, jeśli chcielibyśmy porozmyślać nad teraźniejszością?

Hvis jeg får fri, reiser jeg til Sverige.

Gdy będę miał/a wolne, pojadę do Szwecji.

To samo zdanie możemy utworzyć bez użycia hvis, a przy użyciu inwersji:

Får jeg fri, reiser jeg til Sverige.

Zdanie utworzone w czasie teraźniejszym będzie zatem przykładem wydarzenia realnego, w przeciwieństwie do przykładu poprzedniego w czasie przeszłym, które nie jest zbyt prawdopodobne.

Kiedy chcemy zaś powiedzieć o czymś niemożliwym, również przy zastosowaniu hvis, powiemy: Hvis han hadde spart pengene, kunne han kjøpe et nytt hus, co oznaczać będzie, że jeśli on oszczędziłby (wtedy) pieniądze, mógłby (wtedy) kupić nowy dom.

Hvis można używać zamiennie z om, znaczenie jest podobne. 🙂

 

Cóż, musimy przyznać że informacji jest dość sporo, ale gdybyśmy mieli podać trzy ogólne zasady, brzmiałaby one tak:

  • w trybie przypuszczającym używamy zwykle czasowników modalnych (odmienionych w różnych czasach),

  • wyróżniamy kondisjonalis 1 oraz kondisjonalis 2 oraz – pierwszy składa się z modalnego w czasie przeszłym i bezokolicznika, natomiast drugi z modalnego w czasie przeszłym, czasownika oraz czasownika w trzeciej formie (partisipp),

  • jeśli chcemy utworzyć zdanie warunkowe, musimy pamiętać, iż przy użyciu czasu teraźniejszego wydarzenie będzie bardzo prawdopodobne, przy użyciu czasu przeszłego (preteritum) wydarzenie staje się mniej prawdopodobne, zaś przy użyciu czasu zaprzeszłego (pluskvamperfektum, potocznie „pluskwa” 🙂 ) oraz modalnego w czasie przeszłym (preteritum) wydarzenie jest wręcz nierealne.

Mamy nadzieję, że tryb przypuszczający jest już dla Ciebie nieco jaśniejszy i od dziś „gdybanie” przyjdzie Ci z łatwością. 😉

 

Hvis du øver mye, blir det mye lettere!

 

Co oznacza: jeśli będziesz dużo ćwiczył/a, to stanie się łatwiejsze! Zwróć uwagę na czas użyty w tym zdaniu – presens – to oznacza przecież, że wydarzenie jest niezwykle prawdopodobne! 😀

#skulle #ville #kunne #mtte #burde #kondisjonal #kondisjonalis #modalverb #tryb #przypuszczający #warunkowy