Pamiętacie jeszcze zagadnienie imiesłowu z lekcji języka polskiego? Jeśli nie, to i tak na pewno używacie na co dzień takich słów jak „zrobiony” czy „jadący” – czyli właśnie tej części mowy. Z dzisiejszego wpisu dowiecie się, jak z tą ostatnią radzić sobie po norwesku – pierwszej przyjrzymy się bliżej w kolejnym tygodniu.
Jeden z dwóch wariantów partisipp, bo tak właśnie w języku naszych sąsiadów określa się tę grupę wyrazów, będzie miał zawsze końcówkę -ende, którą na polski zazwyczaj będziemy tłumaczyć jako „-ący”. Dobra wiadomość – kategoria ta będzie miała identyczną formę w obu liczbach i wszystkich rodzajach – tak jak przedstawiony poniżej imiesłów gråtende („płączący”):
en gråtende gutt den gråtende gutten gråtende gutter de gråttende guttene
ei gråtende mor den gråtende mora gråtende mødre de gråtende mødrene
et gråtende barn det gråtende barnet gråtende barn de gråtende barna
Brak odmiany nie oznacza jednak, że presens partisipp nie można stopniować. Jeśli chcemy zastosować go w stopniu wyższym czy najwyższym, wystarczy, że zrobimy to opisowo:
rørende – mer rørende – mest rørende
wzruszający – bardziej wzruszający – najbardziej wzruszający
Niektóre z czasowników (można je policzyć na palcach jednej ręki) mają jeszcze starą, od razu kojarzącą się z duńskim formę wzbogaconą o -v:
flyvende (latający)
givende (dający)
blivene (będący/zostający)
havende (mający)
Presens partisipp może pełnić jednak więcej funkcji niż tylko przymiotnik. Równie dobrze sprawdzi się on jako:
a) przysłówek:
Denne bygningen er skremmende stor.
Ten budynek jest przerażająco brzydki.
b) rzeczownik:
NB! W poniższym przykładzie końcówkę -ende tłumaczy się na polski inaczej niż zwykle
Den gående stoppet ved kiosken.
Pieszy zatrzymał się przy kiosku.
c) czasownik – czy też ściśle rzecz biorąc orzecznik czasownikowy:
-
towarzyszący, zazwyczaj å bli, określający naszą pozycję w trakcie danej czynności:
Hun ble liggende på sofaen hele kvelden.
Leżała na sofie cały wieczór.
De ble sittende og snakke i mange timer.
Siedzieli i rozmawiali przez wiele godzin.
Uwaga! Norweski czasownik w bezokoliczniku nie jest tutaj pomyłką – w tej konstrukcji zawsze zastosować należy infinitiv.
-
występujący po å komme, określający sposób poruszania się:
Han kom løpende.
Przybiegł.
d) przyimek:
Vi har noen spørsmål angående din forrige jobb.
Mamy parę pytań dotyczących twojej poprzedniej pracy.
Ten sam partisipp może pełnić kilka z tych funkcji jednocześnie.
Brak odmiany sprawia, że presens partisipp jest wyjątkowo wygodny w obsłudze. Z jego niedalekim kuzynem, perfektum partisipp, jest już nieco więcej zamieszania – zapraszamy na lekcję za tydzień! 🙂
#partisipp #presenspartisipp #imiesłów
